Працягваю апісваць свой досвед у Макдональдзе. Гісторыя падбіраецца да кульмінацыі. Чытайце і насаложвайцеся маімі прыгодамі на дне карпаратыўнага капіталізма.
Таксама чытайце папярэднія часткі - першая, другая, трэцяя.

Дзякуючы вашай падтрымцы з гэтай гісторыі магчыма атрымаецца кніга. Буду рады кожнаму данату на баймікофі.

Дзень 21. Кратафелькі. Звон ключоў. Што такое "зэспуў". Заселенае пекла.

Сонечны дзень. Стаю на станцыі, чакаю цягніка цягнік да Варшавы. Прыходзіць своечасова. Адчыняюцца дзверы. Перада мной нечакана паўстае постаць Каміля. Ён апрануты ў трэнікі. Як дрэсяж.

– Прывітанне, Каміль! – кажу. Але ён не заняты сваімі думкамі не заўважае мяне і ідзе далей. Я саджуся на свабоднае месца і назіраю за Камілем праз вакно. Ён нешта выглядае ў сваім тэлефоне і пасля рухаецца ў падземны пераход.

Гэтыя 25 хвілін язды на цягніку я навучыўся карыстаць па  максімуму. Напрыклад, час калі іду да станцыі ці са станцыі, я слухаю падкасты. Час, калі я еду ў цягніку, я нешта чытаю. Гэты раз я ўзяў свой сшытак з польскімі словамі і выразамі. Паўтараю. Час хутка мінае. Я пераключаюся на падкаст навуковага радыё з оксфардскімі дэбатамі на тэму “А якія ж былі часы”. Там разважаюць пра тое, як жылося б чалавеку на планеце сотні мільёнаў год назад. Цікава, як розныя прафесары натуральных і гуманітарных навук спрабуюць абараніць сваю пазіцыю ў на палове жартаўлівай форме. Падкаст слухаю і падчас дарогі, і падчас перапранання. Такім чынам, атрымліваецца яшчэ хвілін 20-25 можна пабыць у больш патрэбным табе свеце. Я заўважыў за сабой, чым з меншай павагай мэнэджэры ставяцца да майго часу, тым больш інтэнсіўна я выкарыстоўваю яго для сябе.

Роўна ў 13:00 я адбіваюся ў сістэме кантроля прысутнасці. Вітаюся з тымі, хто побач. Аглядаюся, чакаючы мэнэджэра. Заўважаю мэнэджэрку Алу. Адпраўляе мяне на фрыткі. Амаль аўтаматычна апранаю фартух, мыю рукі, наклейваю пластыры на апячоныя рукі і палцы.

Лайла сёння мые посуд. Радуюся, што будзе чалавечая ўвага і клопат:
– Вітаю! Да якой сёння будзеш?
– Прывітанне! Да дзесяці!
– То выдатна. З табой мне працаваць прыемна. Я ведаю, што будуць чыстыя анучы і прыбраныя месцы навокал.

Падыходжу да фрытак і заўважаю, што з’явілася нешта новае для мяне. Гэта новы від фрытак.

– Як гэта называецца? – пытаю ў сыходзячага на абед калегу.  
– Кратафелькі. Глядзі яны з’явіліся на табло. Падсвечваюцца сінім, – хутка адпавядае і сыходзіць.

Я застаюся з гэтым новым блюдам адзін на адзін. Тэмп павялічваецца. Спрабую разагнаць сябе да патрэбнай хуткасці. Але не так лёгка атрымліваецца. Чаму? На гэты раз неабходна карыстацца двума рознымі лапаткамі. Атрымлівацца, што раней было тры даступныя ёмістасці для класічных фрытак, зараз маю толькі дзве. У трэцяй складуюцца кратафелькі.

Гэта змена падаецца нязначнай, але канвеер прыгатавання мяняе сваю логіку. Раней з трох ёмістасцяў, адна была зарэзервавана для фрытак без солі. Яе трэба было мець, каб хутка зрабіць фрыткі без солі. Калі ўлічыць змену, атрымліваецца, што зараз для агульнага патоку салёных фрытак застаецца толькі адзін, а не два кантэйнера. Да чаго гэта сітуацыя прывяла. Па-першае, фрыткі пачалі змешвацца з кратафелькамі. Кантэйнер для фрытак без солі пачаў брузіцца часта. Лапатка, якая фіксавалася на кантэйнеры з кратафелькамі праз 10-15 хвілін станавілася тлустай, бо праз яе пастаянна ідуць кашы з прыгатаванымі фрыткамі, з якіх зліваецца гарачы алей. Змешаныя фрыткі з кратафелькамі трэба было “праполваць” з дапамогай шчыпцоў, выдаляючы фрыткі ад кратафелек. Другое сітуацыю ў гэты раз пагаршае момант, што былі лапаткі толькі для права рукіх. З-за шалёнага тэмпа я не паспяваў знайсці “двурукую” лапатку. Трэцяя змена, засыпанне кратафелек адбываецца не паўтаматычным спосабам з фасавальшчыка, а з пакета. Што гэта значыць? Я адвешваю кош на ручкі машыны для гатавання фрытак. Бяру з лядоўні пакет кратафелькамі. Разрываю яго ў паветры. Насыпаю палову каша, які вісіць на ручцы і займае палову праходу. Закрываю пакет, кладу ў лядоўню. Стаўлю кош у алей і ўключаю таймеры гатавання кратафелек. Нарэшце гэта гісторыя фасоўкі кратафелек. Звычайнымі лапаткамі гэта не так проста рабіць. Кратафельмі могуць склейвацца ці быць памеру амаль ад памер пакетаў. Яны часта вывальваюцца і трэба перарабляць. А гэта ўсё сакравенны час. Вядома, мяне ніхто не ўводзіў у спецыфіку новага джанру, але я вучыўся праз дзеянне.

Можа і добра, што я сам усё гэта спрабаваў рабіць. Аднак навязлівая ўкраінка Таня, станавіска якой было побач, пастаянна паказвала, што я не перфект. Яна заглядала ў маразілку кожны 5 хвілін і трэсла фрыткі, якія гатаваліся, нават калі яны былі патрэсеныя. Іншымі словамі паказвала свой жаночы мачызм. Спрабавала сваю напружанасць перанесці на іншых.

Пакуль яна адышла кудыць на кухне, на нагетсах пачаў працаваць таймер. Я падыйшоў і выняў нагетсы з алею, адключыў таймер. Вярнуўся працаваць на фрыткі.   Яна падыйшла праз хвіліну і ўбачыўшы, што нагетцы яе чакаюць над алеем і нервова сказала.

– Не кранай.

Я праігнорыў яе словы. Бо яна дзесці швэндалася і размаўляла побач з мыйняй, а зараз спрабуе аказаць, што так і трэба. У звычайным выпадку з такую дапамогу калегаў дзячаць. З ёй у мяне складаныя адносіны, ці наадварот, у яе са мной. Бо мне проста было важна дапамагчы суседняму працаўніку. Што і зрабіў.

Праз нейкі час Марыюш замяніў крыклівую Таццяну на смажоным. Атмасфера перастала быць такой нацягнутай. Наадварот Марыюш жартаваў і дапамагаў мне падсыпаць у фасавальшчык фрыткі. Што нашмат аблегчыла мне працу. Наогул яго настрой заўсёды рухавы і гатовы дапамагчы, і слушнай парадай, і справай.

З лапаткамі толькі на правую руку я яшчэ спраўляўся, калі былі класічныя фрыткі. З кратафелькамі было складаней. Але нават праз гадзіну гэтага чэленджа я рос, пачаў мець невялікі часовы запас, каб праверыць фасавач, маразілку, запоўніць сольніцы сольлю. Сказаў, што трэба паднесці больш фрытак ў маразілку.

Узгадаў Арцёма. “Цікава як у яго прайшло падарожжа на Новы Свят. Як убачу, запытаю” – падумалася.

Сёння я зусім мала камунікую. Спрабую. Гэта рабіць хаця б з тымі, хто на сэрвісе камплектуе замовы і падыходзіць да фрытак. Кажу простыя рэчы кшталту: “Якую табе пакаваць?”, “Трымай калі ласка!”, “Вітаю!”. Гэтыя мікракамунікацыі хоць неяк мяне злучаюць з калектывам. Насамрэч апошнія камандыроўкі і нейкая прывязанасць да аднаго станавіска, звычайна гэта быў грыль, заціскае мяне.

– Налей калі ласка кетчуп, – чую з-за спіны Хадыпа, які працуе на канапках. Хутка іду да крана з кетчупам і набіраю палову ёмістасці, аддаю.
– Трымай.
– Дзякуй.

Мэнэджэр Себасц’ян замяніў Алу. Себасц’ян заўсёды зачосвае сваю фрызуру назад, пахне вадой Кельнскай, пакідае шчаціну на твары і ключы носіць на поясе. Яны часам звіняць. Звон ключоў – гэта знак мэнджэра.

Заўважыў, Хадып кожны раз становіцца гучней. Асабліва датычна камандаў працаўніку на смажоным і грыле. Часцей заходзіць у пакой мэнэджэраў і нешта там пытае. Бачна як хутка рухаюцца яго рукі і наогул наколькі жвава ён усё робіць. Мне з ім было даволі складна камуніаваць голасам, не таму, што ён мае даволі спефічны індыйскі акцэнт, але таму што ён не шматслоўны. У яго атрымліваецца тлумачыць жэстамі і рухамі лепей. Бачна з кожным разам усё больш і больш польскіх словай карыстае. Адчуваю, у Хадыпа вялікае макдональдсаўская будучыня.

– Прывітанне, – кажы дзяўчына, якая мне дапамагла на самым пачатку. Даўно не бачыў яе і не паспеў запытаць імя. Думаў зараз будзе самы час.
– Прывітанне? Як цябе зваць?
Яна нібыта не чуе, а можа сапраўды нічуе і прабягаючы вачыма па кухне пытае:
– Ведаеш, дзе мэнэджэр?
– Не! Дзесці тут ён павінен быць, – адпавядаю і разумею, што ёй патрэбна інфармацыя, а не камунікацыя.

Дзяўчына хутка праходзіць да лініі, якая аддзяле кухню ад сэвіснай часткі там азіраецца і вяртаецца да пакойчыка мэнэджэраў. Працягвае чакаць і выглядваць мэнэджэраў.

Я думаю вы заўважылі, што камунікацыі вельмі абрывістыя і такая экспрэс. Паўхвіліны вычапіш дзесьці ў калідоры. Хвіліну вычапіш ў распраналцы. Магчыма на абедзе 5-10 хвілін у лепшым выпадку. На кухне гэта 20 секунд з адным чалавекам 30 секунд з іншым. Добра, што можна пачаць так размову і працягваць яе ў розных месцах. Напрыклад у калідоры, кру руме, ля умывальніка. Але сумарна гэта няшмат часу адбываецца. 15-20 хвілін на змену.

Большасць камунікацый – гэта тыповыя выразы кшталку “Уставёна”, “Замувёна”, “Засмажона”, “На мінусе”, “На плюсе”, “На зеро”, “Потшебуе штосці…” Іншымі словамі, што не атрымалася Макдональдзу аўтаматызаваць і перадаць машыне, яшчэ дазволена перадаваць паміж людзьмі. Але чым далей, тым болей машына забірае.

Чытаў нават, што ў Макдональдзе пачалі тэставаць штучны інтэлект. Таму тое, што напісана пра ўменне працаваць у “зэсполе”, ці нават магчымасць працаваць у “зэсполе”, значыць па-польску “у камандзе”, насамрэч мала патрэбна тут. Ці ёсць вельмі спецыфічнае разуменне каманды. У камандзе людзі захоўваюць сваю ролю, ці мяняюць яе рэфлексіўна праз выбар. Тут жа ўзаемадзеянне паміж людзьмі неабходна толькі ў памеры дастатковым, каб забяспечыць рух сыравіны ці тавара да кліента. Любая іншая камунікацыя падсякаецца мэнэджэрамі.

Сёння таксама заўважыў, што чатыры беларусы працуюць на змене. Валя варочае на грылі. Лера круціцца на зале. Вольга загортвае канапкі. Я ўрэшце пакую фрыткі. Вядома пакуль ніводнай мэнэджэрскай пазіцыі. Але вось пекла беларусы засялілі.  

Сёння асаблівай нагрузкі не было дзесці да гадзін 6. Працаваў камфортна. Без рвання. Далей пачалося паскарэнне. Працаўнікі замітусіліся, пачаўся стук металічных прыладаў, засігналілі таймеры на печах. Эфір заналі каманды: “Наступныя нагетцы устаўляй”, “10:1 на зеро”, “Фрыткі без солі”, “Ідзе два чыкенбокса ” “Чатыры халапені”, “Рап з чырвоным соусам”, “Яшчэ фрытак устаўляй”... У гэтым колавароце працягвалася мая змена да канца.

Я пайшоў да маразілкі браць фрыткі. Забраў апошнюю скрыню і злавіўшчы вокам Себасц'яна сказаў: “Фрыткі ў маразілцы на зеро!” Таксама я заўважыў і ён меў апаленыя рукі. Дагэтуль мне падавалася, што Себясц’ян сноб, які выпадкова трапіў у Макдональдс. Але паленыя рукі пачалі больш і больш пагружаць мяне у свет “зэсполу мары”. Зараз я пачаў бачыць пакуты людзей, якія іх хавалі, ці спрабавалі перанесці на працаўнікоў. Так часта мэнэджэры гэта рабілі яўна як Ала, а часта схавана, як большасць іншых.

Пад канец змены пачалі балець ногі. Не ведаю прычыны. Магчыма, таму што праца стаячая і не так шмат рухаў рабіў. Па сканчэнню сваё змены Себасц'ян сёння падзякаваў мне за працу. Гэта было рэдка і таму незвычайна для мяне.

Выходзіў я хутка. Амаль аўтаматычна. У навушніках грала Радыё Навуковае. Я даслухваў расповяд пра эканоміку спажывецтва.

Дзень 22. 100 бонусаў. УХЦ. Даваць інструкцыі. Прынцыпова руская мова. Агнешка Холанд у Макдональдзе

У галаве круціцца шмат думак. Адна з іх гэта магчымасць працаваць на больш разнастайных пазіцыях. Адчуваю, што напрацягу двух месяцаў працы ўсё мае абавязкі круцяцца вакол трох станавіск: фрыткі, смажонае і грыль. З перавесам на грыль. Я бачыў, што іншыя працаўнікі маюць розныя іншыя заняткі, якія больш разнастайныя.

Думаю напісаць мэнэджэрцыя, якая займаецца кадрамі – Ганне. Але тут паўстае другое пытанне. Травень – гэта апошні месяц майго выпрабавальнага перыяду. Да 10 траўня трэба вызначыцца з раскладам на чэрвень. Таму я вырашыў вырашаць пытанні пакрокава. Спачатку працяг кантракту, пасля мае пажаданні па больш актыўнаму навучанню, ці магчымасці працаваць на іншых пазіцыях. Сення перад выхадам я напісаў Ганне ліст, дзе прапанаваў расклад і запытаў пра іх рашэнне наконт працягвання дамовы.

Таксама заўважаю на пошце паведамленне, што мне прыйшло 100 бонусаў у сістэму NAIS. Заходжу ў гэту сістэму і гляджу, што маю 100 бонусаў, якія адпавядаюць 100 злотым. Аднак гэтыя 100 злотых мушу патраціць на нейкія прадукты ў сістэме. Часу няма глядзець, як іх патраціць. Настрой палепшыўся. Добрая навіна. Значыць верагодна мне працягнуць дамову.

Роўна ў 13:00 адбіваюся ў сістэме кантроля прысутнасці.

– Прывітанне, – павітаўся з Лерай, яшчэ ў калідоры.
– Вітаю, – звычайна з усмешкай адпавядае яна і перключаецца на фарміраванне замоваў. Лера высокая дзяўчына і ў дадатак даволі хутка лётае па сэрвіснай часцы. Мы з ёй рэдка паспяваем пагаварыць, але часм атрымліваецца.

Сёння працаваў да абеду на грыле. Камунікацыі мінімальныя. Усё, што як па маслу. Мне падалося, што я давёў працэс грылявання амаль да дасканаласці. Таму мог больш глядзець на УХЦ, і што робяць калегі на канапках. Але рытм не даваў раслабіцца.

Кася, інструктрка, якая працуе на канапках, дакладней на УХЦ, сёння шмат камандуе (яшчэ тут назваецца “дае інструкцыі”) іншымі працаўнікамі, якія на грылі, мыйне, тым, хто з ёй на канапках і таксама мной. Але яна не перабірае ў сваіх інструкцыях. Я пастаўляю згатаванае мяса своечасова. Адчуваю, як час пастараецца і запавольваецца на канапках адпаведна колькасці замоваў.  Але мне часам падаецца, што я навучыўся пераадольваць гэтыя пікі і аншлагі. Калі працаўнікі пачынаюць мітусіцца, я працую са звычайным рытмам без мітусні, забяспечваючы ўсіх згатаваным мясам. Прыемна.

Пра працу на УХЦ. Гэта цікава пазіцыя яка фінальна збірае замоўленыя канапкі і адпраўляе на канвееры, які прымаюць ужо працаўнікі, якія знаходзяцца ў сэрвіснай часцы. Вядома працаўнік на УХЦ можа дапамагаць збіраць бургеры таксама, што часта і робіць, як працаўніку з права так і злева. Часам працаўнік з УХЦ можа перадаваць пустыя падносы на грыль і інструктаваць, што на скончылася або вось-вось скончыцца.

Дзець каля чатырох, узнікае паўза ў руху. Вырашаю схадзіць на адпачынак Я кажу Касе:

– Пайду папіць вады і прыбіральню, – здымаю фартух і хутак накіроўваюся ў калідор да часткі залі, дзе калегі працуюць на напоях. У калідоры, дзе не ахопліваюць камеры бачу як плотна Лера і мэнэджэр поляк блізка стаяць адзін да другога. Я не меў часу на доўгае назіранне, таму адразу гучна запытаў:

– Ці магу наліць вады, – і не чакаючы адповяду ўзяў стакан і пачаў наліваць сабе ваду. Гэты звычайная практыка і так робяць іншыя працаўнікі. Выпіванне адбываецца даволі хутка. Пасля я іду ў прыбіральню. Гэта таксама каля 1-2 мінут. І такім чынам пасля трох хвілін я вяртаюся на грыль.

Праца працягваецца на грылі і пасля абеду. Не часта такое здараецца, але мэнэджэрка Валерыя пытае, ці хачу я вады. І па маёй замове прыносіць цёплай вады. Ад яе не чакаў такога. Прыемна.

Пасля абеду мяне перамяшчаюць на смажонае. Мае месца на грыле займае Валя. На смажоным таксама разлічана даволі дакладна. Ініцыятары на канапках дапамагаюць мне камандамі, калі нечага не хапае ім не хапае ці трэба наапасіць. Але усё менш і менш. Бо я навучыўся прадбачыць дынаміку. Калі хутка сыходзяць нагетцы, ці напрыклад, замаўлюць чыкен бокс, значыць час рабіць таксама і нагетсы. Стрыпцы таксама бачна, якая дынаміка, бо стрыпцы ідуць і на чыкеры і на рапы. Хадавыя паўфабрыкаты. Прэм’еры (макчыкены) і крыспі сыходзяць радзей. Найбольш непрадказальны веггі. Бо часта ён застаецца ва УХЦ гадзіну, а часам і больш. Таму тут важна слухаць каманды пацаўнікоў на капапках ці УХЦ. На смажоным я час таксама не марную і праглядаю УХЦ. І як толькі бачу хуткую дынаміку раблю з запасам. Прагадаць з нагетсамі і стрыпсамі вельмі складана. Лепей каб яны заўсёды былі больш чым на маніторы епрадакшн. З астатнім можна прагадаць. Для сябе прыняў алгарытм, лепей каб было нешта ва УХЦ, чым выкідаць прадукты адразу пасля сканчэння таймінгу і заганяць сябе непрадказальнасцю і безперарыўным канвеерам.

Хачу сказаць некалькі словаў пра маніторы епрадакшан. Гэтыя маніторы закліканы прагназаваць неабходны мінімум. Але яны настолькі неэластычныя, што калі па іх рабіць мінінум, атрымаецца пастаяннае спазненне і чаканне на зборцы гамбургераў. Таму я вырашыў для ўсіх субпрадуктаў, акрамя вегі рабіць з запасам у разы паўтары болей. І гэта практыка паказала сваю эфектыўнасць. Вядома былі часам прастоі больш чым закладзена ва УХЦ, але іншыя працаўнікі цанілі прадбачліваць і часта дзякавалі, што ёсць сыравіна і канапкі пакуюцца з максімальнай хуткасцю.

– Прывітанне! Мяне зваць Ілля, – кажа хлопец, які прыйшоў на суседняе станавіска - фрыткі.
– Прывітанне, я Міхаіл – адпавядаю і працягваю запакоўваць піражкі з яблыкамі. Гэтыя піразжкі папрасілі зрабіць працаўнікі з сэрвіснай часткі залі “на юж”.
– Я ведаю. Я доўга прыглядаўся да цябе. Ты прынцыпова размаўляеш па-беларуску? – пытае мяне Ілля і тым часам правярае ці ў фасавальнай машыне дастаткова фрытак.
– Частае пытанне да мяне. Яшчэ магу размаўляць на англійскай і трохі польскай. Чаму пытаеш?
– Ды я заўважыў, што калі размаўляеш па-руску незаўсёды да цябе прыязна ставяцца.
– Чаму ты прыйшоў да такой высновы?
–  Я працаваў у адным з рэстаранаў П’янай Вішні. Ведаеш гэтай сеткай валодаюць украінцы. Дык яны ў нейкі дзень мне паведамілі, што ці размаўляю польскай альбо ўкраінскай, альбо да пабачанне.
– І ты скончыў з імі працу?
– Так, скончыў. Яшчэ ў Бядронцы быў, але там мне таксама не спадабалася.

Я тым часам змяшчаю поўны кош нагетсаў у алей і ўключаю таймер.

– Цікава, а як ты сюды трапіў? – пытаю.
– Я вырашыў перайсці з Макдональдса са Свентакшыскай на Новым Свяце. Ведаеш гэта месца?
– Так, я там быў на супорце шмат разоў. Не спадабалася?
– Не, там была падобная гісторыя з рускай мовай. Сцервозныя мэнэджэркі. Атмасфера не мая.
Тым часам я ўзгадаў як Пётр, мужчына, з якім мы размаўлялі падчас абеу ў кру руме на Свентакшыскай, ён наадварот перайшоў з нашага Макдональдса на Новы Свят.

– Я быў нядаўна на палітычным мерапрыемстве. Да мяне падыйшоў мужыкі даў сцяг. Я там адзін трымаў сцяг. Можа ведаеш, што гэта за мужык? – нечакана змяняе ход размовы Ілля.
– Ведаеш, я трохі такі ізаляваны лад жыцця тут вяду. Таму нічога не магу дадаць. Наогул я хаце запытаць даўно тут жывеш? – паспрабаваўя выправіць сваё папярэдняе пытанне.
– Пасля рэферэндума 2022 мне далі 15 сутак. Мне тады было 18. Я вырашыў выехаць. Мой дзед паляк і мне было нескладана атрымаць картку паляка. З таго часу жыву тут.  
– І чым займаешся? – вырашыў даць магчымасць выгаварыцца гаваркому хлопцу. Але мае думкі вельмі моцна ўдарыла разуменне, што малады чалавек, які “прынцыпова” карыстаецца рускай мовай, пакіўнуў сваю радзіму і зараз такі вось новы рускамоўны паляк спрабуе знайсці сябе на новай для зямлі і трэба прызнаць даволі актыўна.

– Два вегі, – чую сігнал ад Хадыпа. Закідваю іх. Хутка правяраю УХЦ. Яшчэ дадаю восемь стрыпсаў.  

– Я вучуся ў палецыяльнай школе. На відэа мантаж. – працягвае Ілля.
– Падабаецца?
– Так. У нас шмат практыкі, кожны робіць свой праект. Прыходзяць цікавыя лектары. Была нават рэжысёрка, якая зняла кіно пра крызіс на мяжы. Не памятаю імя.
– Агнешка Холанд? – спрабую дапамагчы.
– Так, яна, яшчэ шмат іншых цікавых людзей там. Мне падабаецца. А чым ты займаешся?
– Я выкладаю англійскую мову як персанальны коўч.
– Анлайн?
– Так анлайн, раблю індывідуальныя заняткі. Дапамагаю разбурыць псіхалагічныя бар’еры вучняў да мову, палепшыць вымаўленне, ці падрыхтавацца да іспыту альбо працоўнага інтэрв’ю.
– Выглядае цікава. А чаму Макдональдз тады?
– Я хацеў больш сацыялізацыі ў рэале і больш фізічнай працы. Бо звыкла ўвесь час сяджу дома. Калі б не пёс быў бы дамаседам 100%.
– Цікава. А калі ў цябе змена заканчваецца?
– А 22:00. Бачу ты прыйшоў нанач, так?
– Так, так можна больш зарабіць. Але канешне збіў сон зусім. Не ведаю, як з гэтым парадзіць.
– У цябе таксама аплаеныя рукі. Беражы сябе! – паказваю яму свае і пачынаю правяраць УХЦ. Пасля пагружаю яшчэ 2 вегі ў алей па запыту Матэуша, які сёння таксама на канапках.

Так хутка плыве час калі з кімсьці паралельна рамаўляеш. 22:01 змена завяршылася.
– На сёння ўсё, – заходжу ў мэнэджэрскі пакой развітацца і забраць свой мабільнік са скрыні захоўвання.
– Падпішыся тут і  не адбівайся – гучна кажа мне мэнэджэр, перадаючы планшэт са спісам працаўнікоў, насупраць прозвішчаў, якіх стаіць час пачатку і сканчэння змены а таксама абед.
– Добра. Да пабачання.

Я хутка апранаюся і выходжу з хмарачоса ХАБа на вуліцу. Цёмна. Свежае паветра трохі астужвае мяне. Я задаю сабе пытанне, чаму па выхадзе я не мушу нічога пісаць у сістэме кантроля, але па пыходзе і абедзе патрэбна быць супер дакладным? Гэта непаслядоўнасць у маім Макдональдзе вельмі сістэматычная. Выпадак, быць “супер дакладным” хвіліна ў хвіліну з аднаго боку – калі прыходзіш, але ў той жа момант не неадбівацца пры сыходзе, мяне заганяе у яшчэ больш дысананс. Пакуль не пытаў пра гэты момант. Але магчыма напішу Ганне, калі атрымаю адповяд на маё пытанне пра кантракт.

Дзень 23. Багаты духоўна. Падлога. Стары Новы Свят. Музыка і ПіС.

Сёння сонучны дзень. Прыехаў раней на 25 хвілін. Набіраю код 1593 і заходжу. На ўваходзіць Лайла нешта робіць. Зцягваю з сябе навушнікі, стаўлю на паўзу падкаст Навуковага радыё. Вітаюся. Вітаецца ў адказ.
– Я цябе не пазнала, – са здзіўленнем кажа Лайля і працягвае прыбіраць калідор побач з напоямі.
– Буду багаты духоўна багаты.
– Канешне будзеш.
– У нас такая прыкмета, калі кагосьці не пазнаеш, значыць чалавек будзе багаты. – удакладняю. – Пайду перапранацца. Добрага дня, яшчэ пагутарым.

Бачу на сэрвісе мэнэджэрку і рухаюся да распраналкі. Вітаюся з хлопцам прыбіральшчыкам побач з кру румам. У распраналцы вітаюся з калегай, якія таксама толькі прыйшоў на працу. Уключаю навушнікі і працягваю слухаць падкаст.

Адбіваюся роўна ў 13:00. Іду шукаць мэнэджэра, каб запытаць, чым сёння буду займацца. Мэнэждэра не знаходжу. Вітаюся з іншымі працаўнікамі, яны адказваюць словамі, але часам усмешкай альбо ківаннем. Паціху станаўлюся часткай.

На грыле працуе хударлявая Валя. Яна зноў вырашыла памыць грыль. Вакол яе шмат пары ад вады якая была праліта на гарачую плыту грыля. Упэўнена прыкладае блакітную шчотку і шуруе плыту грыля. Насамрэч няма нічога больш прыемней назіраць, як чалавек, які любіць сваю працу, працуе. Гэта Валя. Адчуваецца ўвішнасць і стараннасць. Праз паў хвіліны з’яўляецца Ася, мэнэджэрка ў акулярах, і кажа ісці на фрыткі.

Падыходзіць Арцём.
– Вітаю! Рады цябе бачыць! Як тваё адарожжа ў Новы Свят? – пытаю.
– Так мне спадабалася, – адказвае Арцём трохі няўпэўнена.
– Што найбольш?
– Там добрыя дзяўчыны-мэнэджэркі.
– А англійскую мову паспрабаваў?
– Не, бо працаваў з большага на фрытках.
– Бягу на фрыткі. Добрага табе дня! – кажу і іду да мыйні.

Пакуль мы размаўлялі зрабіў звычайныя працэдуры. Апрануў фартух. Памыў рукі. Заляпіў апаленыя месцы рук пластырам. Узяў пару чыстых мяккіх ануч. Упэўнены, што буду чысціць месца напачатку працы. Гэта мне істотна дапамагае адчуць рытм. Іду да калегі, якая стаіць на фрытках. Вітаюся. Кажу, што прыйшоў на змену. Яна, украінка Насця, усміхаецца і ідзе да выхаду на хаду здымаючы свой фартух. У яе час абеду.

Нядзеля. Напачатку працуецца спакойна. Рух невялікі. Сонечны веснавы дзень не цягне людзей у падземны Макдональдз у Хабе. Побач праходзіць Лайла з венікам. Яна прыбірае ўсё, што нападала на падлогу. Замятае.

Насамрэч на падлогу падае вельмі шмат чаго. Гэта можа быць сурвэткі, упакоўкі, трубачкі, фрыткі, нейкі згатаваны ці незгатаваны паўфабрыкат, часам гэта бываюць шчыпцы, лапаткі і іншы інструмент. Бывае падае і нешта больш буйное як, напрыклад, кош, ці пісталет для соўсаў, але яго хутка падбіраюць без прыбіральшчыцы. Ля канапак часам распраскваюцца соўсы. На фрытках і грылі пастаянна распырскваецца алей. Гэта сапраўднае выпрабаванне. Бо абутак пачынае скальзіць. Вядома, венікам гэта сітуацыя з алеем не вырашаецца.

– Лайла, калі ласка можаш змыць гэты алей з падлогі? – пытаю.
– Добра, зараз падмяту і тады завітаю да цябе – адпавядае.
– Дзякуй, Лайла. З табой прыемна працаваць, – адыходжу, каб яна магла падмесці ўсё, што пажадае ў самых дальніх закутках.

Але гэтай чыстай падлогі мне не атрымліваецца сёння дачакацца. Падыходзіць мэнэджэрка Ася і кажа, што трэба ісці на супорт, на Свентакжыстку.

Мой настрой ідзе ўдол. Аднак на гэты раз я лепей адрыхтаваны. Апошнія тры змены езджу ў цягніку і метро з дапамогай карты мешканца. Гэта такі абанемент на месяц за 180 злотых на 2 зоны. Значыць магу карыстацца не толькі гарадскім транспартам, але і прыгарадным. Для мяне гэта супер зручны сродак, бо не мушу набываць квіткі і тым больш адмяняць, калі мяне накіроўваюць у камандыроўку.

Трохі парэфлексаваў гэтыя паездкі. Можа чаму навучуся ў новым месцы. таму на кожную камандыроўку ўмовіўся глядзець праз акуляры магчымасцяў і навукі камунікацыі.

Самотна ехаць кудысь. На вуліцы людзі рухаюцца па свае справы. Варшава ў цэнтры – гэта бясконцая плыня людзей апантаных, запланаваных, ці проста разгубленых альбо тых хто “на лузе”, значыць рэлаксе. А я заклапочаны іду ў Новы свят, дакладней свят якія становіцца знаёмым, прадказальным, старым.

Я зноў падбіраў гэты код на дзвярах распраналкі. І толькі праз нейкі час гэта зрабіў.
 
Адправілі на грыль. Чакана. У прынцыпе я гатовы. Неяк мне дамян казаў. Калі ты не хочаш кудысьці ісці не кажы, што гэта ўмееш. Адправяць толькі туды, дзе ўжо меў досвед. Але я паспрабаваў быць чэсным і таму пералічыў усё свае магчымыя скілы, нават дадаў, што ўжо нешта магу рабіць на канапках. Але гэта не пераканала мэнэджэрку. Яна адправіла мяне на грыль.

Грыль на свентакшыскай быў звычайны. Цёмны, закарэлы. Анучкі замяняю. Але падлога. Паблога гэты раз насамрэч вельмі брудная. Нейкі соус ці маянэз разліты  побач са сталом для лапатак. Паглядзеў, што ёсць у маразілках, побач з грылем, зацаніў асноўную маразілку на запаз патрэбных паўфабрыкатаў. І падыйшоў да мэнэджэркі.
– Ці можна прыбраць падлогу ля грыля?
– Зараз пагляджу.
Мы падыходзім да грыля аказваю на вывернуты маянэз. Мэнэджэрка як бы яго не заўважае. Кажа. Ніц, можна працаваць.

Я спрабую сам прыбраць гэту частку. Выкідаю сурвэткі. Мыю рукі. Мяняю анучы. Выціраю ўсё і прыступаю да канвеера. Праца ідзе маўчаліва. На канапках з боку працуюць дзве невысокія дзяўчыны, украінкі. Перагаворваюцца. Да іх падыходзіць маладзён іхняга ўзросту і ўключае музыку. Праца працягваецца пад музыку. Дзяўчыны паспяваюць трохі тачныць, сцябацца з хлопца і падпяваць. Я адчуваю нейкі нябачны бар’ер, што не магу лавіць кайф разам з імі. Але спрабую злавіць рытм музыкі, якая часта мяняецца і засмячае мне галаву.

– Ці арыентавацца на маніторы Эпрадакшн? – пытаю адну з дзяўчыны на канапках.
– Яна кажа не, там сузім трасца. Глядзі на электронную чаргу і УХЦ.
– Дзякуй.

У галаву палезлі  кепскія думкі. Я бачу, што мяне не школяць у Хабе на Ронда Дашыньскего. Неяк прымітыўна карыстаюцца за 20 злотых у гадзіну. Батрачу штодзень на грылі і часам трохі на фрытках. Гэта аднастайная праца амаль цэлую змену на адным станавіску. Адчуваю сябе рабом, ад якога патрабуецца выконваць каманды і маўчаць. Працаваць і маўчаць.

Дарэчы на Новым Свяце працуе шмат індыйцаў і афрыканцаў. Яны таксама ў асноўным маўчаць і працуюць. Нават, калі трэба гаварыць, яны маўчаць. Напрыклад, ва УХЦ ужо пустыя падносы ад 10:1 ці 4:1 стаяць, яны маўчаць і ніяк не сігналізуюць, што трэба ставіць новыя. Я заўважыў гэта маўчанне і папрасіў мне казаць пра пустыя падносы, ці хаця б іх высоўваць трохі больш на мой бок, каб я мог своечасова іх убачыць і пачаць гатаваць новыя порцыі. Але маўчанне працягнулася. Я адчуў шмат агульнага з прыгнечанымі народамі Афрыкі.

Цікава, што шмат беларусы, якія не пажадалі маўчаць у Беларусі, а пасля вымушаны складаную дарогу бежанства і пераехаць у Польшу, насамрэч сустрэліся з тым самым у дэмакратычным краі. Вядома, тут не саджаюць у турму. Але тваё слова, слова прыхадня, таксама нікому непатрэбна. А калі будзе задаваць шмат пытанняў і пярэчыць могуць, як неяк сказаў Дамян В., зрабіць “праблемным” і замяніць на больш падыходзячы болцік для гэтага карпаратыўнага капіталізма, робячы ўсё па правілах.    

Працягнуліся кепскія думкі. Мая гісторыя з канапкамі ў Хабе расцягнута настолькі, што першае шкаленне было ўжо месяц назад. Я ўсё забыў, што і ведаў. Што я ніколі не змагу нармалёва працаваць з канапкамі? Увесь час на грылі. Грылі. Грылі. На грылі. На фрытках эпізадычна.

З такімі думкамі пачаўся абед. Я падняўся ў распраналку. Узяў сваю ежу і пайшоў у кру рум. У кру руме сядзеў Пётр і нешта чытаў на кампутары падчас свайго перапынку. Я павітаўся і пайшоў да чайніка кіпяціць ваду.

– Бяры таксама гэтыя фрукты і ўсё што ляжыць, – шырокім жэстам кажа Пётр.
– Дзякуй, нешта вазьму, – адпавядаю. Бяру некалькі бісквітаў, сурвэткі, саджуся за столік, пакуль грэецца вада, і пытаю: – Як твае справы?
– Прыбіраю, пасля іду на іншую працаваць.
– Звалняешся? – удакладняю.
– Не, пасля адной працы – другая.
Пасля невялікай паўзы ён адстаўляе сваё крэсла ад камутара, паварочваецца да мяне і працягвае:
– Ведаеш, тое што зараз мне не падабаецца. Я за ПіС (Свабода і Правядлівасць палітычны блок).
– Мне складана параўнаць што было і што ёсць. Што табе не падабаецца? – спрабую з нейтральным тонам запытаць. Наліваю сабе чай. Пачынаю піць. Трывае паўза дзесці секунд дзясяць.
– ПіС была сіла за людзей, а тыя што зараз даюць рускім зарабіць, ці немцам. Свае іх мала цікавяць.
– Цікава, – я адчуваю, што зараз наўрад ці працягну з ім размову пра палітыку. Але Пётр працягвае:
– А ў вас як там? Лукашэнка яшчэ, 30 год ужо трымае ўладу, – чую ў яго словах сентымент да падобнага жанру.
– Так, гэта праблема. Таму я тут у Польшы вымушаны жыць. Ведаеш, я бы з задавальненнем быў у Беларусі. Але вымушаны быць тут. Бо ў Беларусі мяне могуць пасадзіць у турму ў любы час. Кожнага могуць пасадзіць у турму за тое, што мысліш іначай  – спрабую сябе спыніць, бо адчуваю, што не разумею канцоўкі размовы. Падвісае паўза. Я падсілкоўваюся. П’ю цёплы чай.

Пасля абеду вяртаюся на грыль. Усё рухі і дзеянні разлічаны. Я пастаўляю прыгатаваныя субпрадукты ва УХЦ спраўна. Пад музыку, якая грала ўвесь час завяршаю змену.

Я высмактаны. Рытмы начной пятнічнай Варшавы амінаю мэтанакіраваным крокам да станцыі цягнікоў – Свентакшыскай. Еду з Варшавы цэнтральнай. Дапіваю бутэльку з яблычным сокам. Правяраю імэйл. Ад Ганны не прыйшло ніякага адповяду наконт працягу кантракта.

Дзень 24. Пра ўсё і нічога. Сацыялізацыя. Права чалавека.  Таймер і сметніца ля грыля. Бекон. Болі ў нагах

– Прывітанне, ці можна адчыніць дзверы? – пытаю ў супрацоўнікаў, якія на залі.
– Так, мінуту, – адчыняе прыбіральшчык.
– Дзякуй, – уваходжу, і пытаю: – Цікава чаму код не падыходзіць? Набіраў некалькі разоў.
– Яго толькі замянілі.

Раблю фота новага коду ад дзвярэй. Выпадкова заўважаю, як адзін з працаўнікоў круціцца вакол Леры. Яна працуе на напоях. Вітаюся з імі і іду ў распраналку.

У распраналцы некалькі новых чалавек. Таксама вітаюся. Пакуль я традыцыйна прасую сваю форму, яны сыходзяць. Прыходзіць, Томаш, працоўнік. Чакае пакуль я скончу. Томаш, поляк, высокі малады чалавек, выразным запамінальным тварам, звычайна працуе на сэрвісе.

– Яшчэ хвіліну, – кажу яму.
– Нічога, не спяшайся, – адказвае.
– Оў! У цябе цудоўныя супраць сонцавыя акуляры, – падкрэсліваю яго стылёвы выгляд.
– Мне яшчэ бы кіёк і быў бы, як сляпы, які ідзе па гораду з палачкай, – паварочвае тэму Томаш і задае пытанне: – Збіраешся на імпрэзу?
– А што за імпрэза?
– Гэта традыцыйная сустрэча, якую ладзіць Макдональдз для працаўнікоў.
– А што за тэмы там?
– Там проста п’юць і размаўляюць пра ўсё і нічога.
– Пакуль пра гэта не думаў. Магчыма для сацыялізацыі схаджу, – адпавядаю Томашу.
– На сцяне, дзе адбіваешся, вісіць ліст, трэба сябе ўпісаць.
– Дзякуй

Ля сістэмы кантроля прысутнасці на сцяне з рознымі інструкцыямі вісіць ліст, у якім ужо каля 20 подпісаў. Вырашаю не адцягваць. Варта запісацца прама цяпер. Адбіваюся роўна ў 14:00 і іду ў пакойчык мэнэджэраў.

– Вітаю!
– Вітаю, – адпавядае мэнэджэр Вікторыя.
– Ці магу ўзяць асадку?
– Так.

Я бяру асадку і запісваю сваё прозвішча пад 23 нумарам сярод тых, хто пойдзе на імпрэзу. Вядома я разумею, што мне будзе складана сацыялізавацца праз алкаголь, але я вырашаю, што гэта варта зрабіць, бо падчас працы, я амаль не камунікую ні з кім. Тут будзе магчымасць пагутарыць і з мэнэджэрамі, і з іншымі працаўнікамі.

Як толькі запісваюся, вяртаю асадку і збіраюся ўжо апранаць фартух. З’яўляецца Ала. Так Вікторыя не адна. Звычайна прысутнічае некалькі мэнэджэраў.

– Ідзеш сёння на шкаленне, – загадвае Ала.
– На якое?
– Яшчэ не скончыў адно пра правам чалавека. Гэта астатняе для ўводзінаў.
– Добра.

Насамрэч мне падаецца, што калі яны хочуць, каб я давучыўся, значыць працяг дамовы рэалістычны. Узгадваю, што Ганна так мне пакуль і не адпавяла. Пасля выходных вазьмуся за гэта пытанне больш. З гэтымі думкамі іду ў кру рум і саджуся за кампутар. Разумею, што за доўгі час пазабываў усе спасылкі і наогул, як залагініцца ў свой профіль. Узгадваю пароль.  

На хвіліну забягае Ала мэнэджэрка, нешта хвілін пяць спрабуе знайсці, што мне вучыць і збягае, так і не вырашыўшы пытанне. Праз некалькі спробаў на шчасце знаходжу тэму правоў чалавека ў Макдональдзе самастойна.

Так, сама тэма гучыць даволі аптымістычна для месца, куды наймаюць людзей не заўсёды разумеючых мову кантракта, які заключаюць. Альбо даюць пры ўладкаванні на працы падпісаць стос з дзясяткаў розных дакументаў з абавязальніствамі. З якмі вядома мала знаёмяць.

Але ўсё ж, што кідаецца ў вочы з тэорыі электроннага вышкалу. Гэта базавыя патрабаванні наконт адсутнасці дыскрымінацыі па полу, расе, нацыянальнасці, палітычных і рэлігійных перакананнях. Разглядаюцца сітуацыі, як правільна паступаць пра звальненні, цяжарнасці, навучанні, вытворчай траўме.

Падчас праглядання і чытання да мяне падсаджваецца супрацоўнік-прыбіральшчык. Мы разам чытаем розныя кейсы. Ён ідзе ў маім рытме. Але яму цікава і мне гэта дадае больш імпэту пагружацца ў тэму.  Праз паўгадзіны я завяршаю чытво.

Праходжу там нейкі тэст. Адпавядаю на усё пытанні правільна акрамя аднаго. Спрабую вярнуцца і абраць другі верагодны адповяд. Ён не пасуе. Спрабую трэці. Ён таксама не працуе. Чацвёрты варыянт таксама не падыйшоў. Я кідаю гэту справу і вяртаюся на кухню. Ала дае мне нейкі спіс для подпісу, што скончыў уводны вышкал.

– Ці будзе сёння камандыроўка пытаю?
– Не сёння не будзе. Ідзі на грыль.

Усё прадказальна. Бачу Лайлу ля мыйні вітаюся і пытаю:

– Як справы?
– Добра. Сёння мне ніхто нічога не кажа. Я сама знаходжу задачы і прыбіраю.
– Ці апраўлялі цябе калі-небудзь на супорт? – цікаўлюся яе.
– Не такога не было?
– А хочаш?
– Не.
– Я таксама, – апранаю фартук, мыю рукі, залепліваю пластырамі рукі, бяру чыстыя цвёрдыя анучы і іду на грыль. Замяняю супрацоўніка, Арцёма.

– Вітаю Арцём! Рады цябе бачыць!
– Я таксама рады цябе бачыць. – на больш словаў няма магчымасці бо Ала паказвае сваімі рухамі ля грыля, што я вельмі павольна пачынаю а таксама кажа Арцёмы:
– А ты ідзі на сэрвіс.

Заўважаю таксама Кубу і Каміля. Каміль сёння на сэрвісе, а Куба на напоях. Арцём ідзе на сэрвіс. На сэрвісе таксама Лера, вакол яе працягве круціцца паляк, адначасова ўмудраецца фарміраваць замовы.

Насамрэч гэтыя стасункі паміж працаўнікамі сталі відавочныя мэнэджэрам. Я зразумеў, яны пакуль не перашкаджаюць працы. Аднак мэнэджэры мужчыны ўкраінцы пачалі ці то зайздросціць ёй ці то проста сапсаваць адносіны паміж людзьмі і кожны раз, калі праходзяць побач робяць з’едлівыя заўвагі і ёй, і яе хлопцу.

“Пжэмэк, ты чаму змяняеш сваёй дзяўчыне з Лерай?”, “Увяла Эрыка ад яго дзяўчыны, не сорамна?!”, ці зусім брутальныя “Якую сраку тут ад’ела!”. Лера робіць выгляд, што не звяртае ўвагу на гэтыя абразы.. Але мяркую яе турбуе гэта. Публічнасць асабістых стасункаў мае свае зваротныя бакі.

На абедзе. Заўважаю Леру ў кру руме
– Як твой настрой?
– Я рыдала. Я аддала выпадкова неаплачаную замову на Ўберы. Яны вылічаць гэта з майго заробку.
– Не парся. Галоўнае, каб ты здаровая была, – спрабую суцешыць.
– Так, але на гэту замову мне паў дні працаваць трэба.

Насамрэч, перадача замоваў – гэта пастаянная ўвага. Вельмі лёгка памыліцца нумарам пасля сотняў аддадзеных за дзень замоваў. Бо ўсё трэба рабіць шыбка. І шыбкасць тут стала рэлігіяй. Ерэтык, той хто мысліць інічай. І я станаўлюся ерэтыкам, ці магчыма я быў ім. Хуткасць і якасць могуць сябраваць толькі на кароткай дыстанцыі. Пра гадзіну-дзве губляецца ўвага і могуць быць памылкі, альбо забыванне датэляў. Часам я пргаворваю такі думкі іншым працаўнікам. Яны маўчаць і слухаюць.

Працягваю працаваць. Побач зноў на канапках стаіць Кася. Рух нявялікі.

Я не казаў раней, але на кухне існуе таймер, які нагадвае, што трэба зрабіць пэўныя працэдуры. Напрыклад, кожныя 15 хвілін трэба правяраць УХЦ і чысціню грыля. Кожную гадзіну мыць рукі і мяняць анускі… і яшчэ некалькі аперацый. Якія вылецелі з галавы зараз. У гэтым нагадванні ёсць шмат добрага, каб не сачыць за часам, а проста зрабіць, калі машына цябе спытае аб гэтым.

Аднак жыццё аказвае трохі іншае. Тое, што праверку УХЦ робяць нашмат часцей працаўнікі - гэта факт. Наконт грыляў гісторыя цікавая, бо некаторыя грылі правяраеш і чысціш намшат часцей, чым раз на 15 хвілін, а нектаорыя, напрыклад, як бекон радзей. Бо гэты грыль не так часта патрэбны. Ці, напрыклад, грылі для Маэстро (Thicker).

Другі момант, калі ёсць вялікі рух, зрабіць чышчэнне ўсіх грыляў проста не рэальна. Таму часам некаторыя працаўнікі падыходзяць і адключаюць гэты таймер, каб не турбаваў сваім ціканнем. Падобнае гісторыя тычыцца штогадзінавае ціканне на змену ануч. Калі працуеш на фрытках ці грылі анучы мяняеш  пяць, а можа і больш разоў на гадзіну. Іншая справа, калі гэта станавіска больш чыстае, дзе няма такой колькасці тлусту. Напрыклад канапкі, смажонае ці сэрвіс.

Вярнуся да грыля для бекона. Як толькі наступны раз звініць таймер на чыстку грыля вырашаю пачысціць усе плыты, а не толькі тыя, якімі карыстаюся часта. Адчынаяецца плыта грыля для беокна і я бачу, што яна цалкам чорная. Гэта прыгарэлы тлуст з папярэдніх смажанняў. Магчыма не паспелі яго прыбраць, калі гатавалі. Я вырашыў прыбраць гэты грыль. Што заняло каля 5 хвілін. І забрало некалькі чыстых ануч. Плыта стала чыстая. Насмажыў яшчэ некалькі падносаў бекона.

Каб пазмажыць бекон, яго трэба ўкладаецца па 10 кавалкаў на груль паралельна адзін да іншага. І запусціць смажэнне. Праз паўхвіліны таймер грыля зазвініць і адчыніцца. Дастаеш бекон адмысловай лапаткай усе за адзін раз: як бы збоку адхопліваеш кавалкі і хуценька пераносіш на паднос каб не пападалі. У адзін паднос змяшчаецца 20 кавалкаў у сярэднім.

На два запаўненне падносаў траціцца каля 7-8 хвілін. Гэта з улікам раскладання сырога бекону і ачысткі грыля. Гэта адносна невялікі час, але так рэдка здараецца, каб быў кавалак 7-8 хвілін часу вольны ад смажэння іншых паўфабрыкатаў. Таму гатаванне адбываецца порцыямі, ці дапамагае працаўнік, які пакуль мала чым заняты і можа сканцэнтравана нагатаваць тыя падносы.

Пасля сёння. У мяне адпала жаданне нешта есці з беконам. Хаця шчыра прызнацца, я можа ніколі нічога з беконам і не еў у Макдональдзе.

Адам падмятае тэрыторыю кухні. Яго заўсёды бачу ва амплуа прыбіральшчыка. Падыходзіць бліжэй да грыля.

– Прывітанне, Адам! – кажу гучна, бо ведаю, што Адам мае праблемы са слыхам.   
– Прывітанне!
– Заўважыў, што ты мяне зафрэндзіў у ФБ. А адказаў узаемнасцю.
Адам проста памахаў галавой у адказ.
– Так, як падмяцеш, забяры калі ласка сметніцу, бо гэта ўжо поўная, – і паказваю рукой каб мае словы был адназначна ўспрыняты.

Адам зноў са згодай памахаў галавой. Праз пяць хвілін ён прыйшоў і забраў напоўненую сметніцу. Яшчэ праз 5 звілін прынёс яе пустой і паставіў у звычайнае месца побач з грылем. Я працягваю працаваць.

Дарэчы чым сметніца запаўняецца побач з грылем. Асноўнай крыніца смецця становіцца палоска паперы, якая кладзецца на кожны паднос перад тым, як пакласці туды свежазгатаваныя паўфабрыкаты. Часта атрымліваецца кур’ёзная сітуацыя. Паднос выкарыстоўваецца той, у якім ляжалі згатаваныя паўфабрыкаты, але гэтыя паперкі-палоскі мяняюцца. Старая палоска выкідаецца ў сметніцу, а новая кладзецца на той тлуст, які нацёк з папярэдніх прыгатаваных паўфабрыкатаў.

Дакладна гэта палоска зменшае колькасць тлусту, які выцякае з ялавічыны. Аднак пасля першага другога гатавання падносы становяцца тлустыя. І замена паперы больш выглядае, як эстэтычнае дзеянне. Менавіта гэта выйманне і памяшчэнне ў сметніцу тлустых палосах паперы забірае не толькі час, але і забруджвае тлустам падлогу побач з грылем, рукі, шэйкеры з спецыямі і інструменты.

Прайшло 3 гадзіны з пачатку маёй працы на грыле сёння. Пачалі балець ногі. Так яны ўжо балелі колькі разоў запар і да гэтага дня, але адчуваю, што боль авялічваецца штораз: уплывае стаячая праца з малай колькасцю рухаў. З-за гэтай болі палезлі думкі наконт таго, што мяне ўвесь час кіруюць на грыль ці на супорт, дзе я таксама трапляю на грыль. На зале тым, часам  павялічваецца рух на і з маёй галавы вылятае любая думка, бо ёсць асноўная задача – дасягнуць мэты: шыбка і выянткова згатаваць усе патрэбныя паўфабрыкаты. Раблю.  

Асе, мэнэджэрцы ў акулярах, якая замяніла Алу, кажу, што хачу мець вышкал на новае станавіска, напрыклад, сэрвіс ці прыбіранне, бо на грыле праводжу 70 працэнтаў свайго часу. Але бачу, што ёсць іншыя пазіцыі, на якія мяне не кіруюць.

– Добра, я запішу цябе на наступны перыяд, – расплывова адказала, Ася, мэнэджэрка ў акулярах і пайшла глядзець нейкія свае паперы.

Я працягнуў працаваць. На вуліцы сёння было холадна, таму бліжэй да 20 гадзін кліенты бралі шмат мяса. Дзень скончыўся. Я выматаны як ніколі. Сёння з васьмі гадзін сем з паловай працаваў на грыле.

Прыемнае, што здарылася за сёння, я меў смачны абед. Я пачаў сам браць з сабой абед і таму жыццё трохі афарбавалася ў прыгожыя колеры.
Маўчаў шмат. Дыялогі вышэй, гэта амаль усе словы, якія казаў за час працы. Можа толькі дадаць “Уважай”, “10:1 гатую”, “Схаджу пап’ю вады” і нешта падобнае. Вялікі спадзеў пакідаю на анансаваную імпрэзу, дзе працаўнікі змогуць размаўляць з сабой “пра ўсё і нічога”.

Дзень 25. На кухне адна. Хадып і пальцы. The order is ready. Пальцы Томаша. Гук у кіно. Зноў апёкся

Часта маёй мары працы ў Макдональдзе здзейснілася. Учора мне перавялі грошы за красавік. Сёння раніцаў замовіў ровар. Каштаваў 1099 злотых. Дзве траціны майго заробку. Просты гарадскі ровар ulops з Дэкатлона. 28 дзюймаў колы. Шчыткі, багажнік для сакваў. Спакойны матавы шэры колер. Падсветка пярэдняя задняя на дынама-машыне. Экалагічна. На наступны тыдні змагу яго забраць з крамы. Там самавываз. На скрыне ніякіх абвестак ад Ганны не знайшоў.

Яшчэ дзве хвіліны да двух. Стаю побач з сістэмай кантроля прысутнасці і занатоўваю, што адбылося са мной у Макдональдзе ўчора. Бо ўчора быў выматаны ў хлам і не было сіла пісаць па дарозе назад. Паглядваю на манітор з часам. Звяртаю ўвагу на спіс удзельнікаў імпрэзы. Іх ужо больш за 30. Мяркую будзе цікава. Першы ж раз. Адначасова са мной на сваю змену заступае Кася-інструктарка, полька.

Зноў адпраўляюць на грыль, дзе да мяне працавала Рэгіна.

– Прывітанне!
– Прывітанне! Я нагатавала зашмат 4:1 і Маэстра. Проста можаш нейкі час іх не гатаваць, – кажа Рэгіна і выцірае сваё працоўнае месца. Трэба прызнаць нашмат чысцей, чым пасля хлапцоў.
– Добра, – адпавядаю. Падумалася з якой дакладнасцю мяне дрэсіравалі, каб я ледзь не да кожнага нагетса гатаваў нешта дакладна. А тут на два падносы 4:1 і маэстра больш ва УХЦ стаіць. На зале няма асаблівага руху. Забягаючы наперад. Пасля ўсё ж я выкінуў адзін паднос з маэстрамі, бо ён стаяў без руху больш за 1.5 гадзіны.

Пакуль няма асаблівага руху, праглядаю ці хапае запасаў паўфабытатаў у маразілках, правяраю бекон і цыбулю ў лядоўні, а таксама, што маем ва ЎХС. Я не вельмі люблю затлушчоныя рукі, таму заўсяды кантралюю наяўнасць запасных цвёрдых анучак, калі знаходжуся на грылі. Зараз іх амаль не засталося. Кажу Касе, што амаль няма анучак. Праз гадзіну анучкі скончыліся. Новых ніхто не прынес. Я зноў кажу.
– Кася больш няма анучак.
– Зараз будуць.
– Калі ты занятая, я магу сам схадзіць узяць, – кажу, бо неяк Дамян з іракезам. Паказаў мне дзе ляжаць усе анучы.
– Не, нельга сыходзіць.

Я перастаў далей настойваць, проста падыйшоў і ўзяў больш мяккіх анучак, якія яшчэ былі. Але якія звычайна для грыля не карыстаем. Падумалася. “Цікава чаму усё гэты глупыя абмежаванні існуюць?” Я працягваю працаваць на грылі. Але станаўлюся ўсё больш упэўненым, што як толькі Ганна дашле мне расклад на наступны месяц, я пагутару сур’ёзна пра свае перапрафіляванне з грыля на прыборку.  

Прайшло 2 гадзіны, я трохі заматаўся і вырашыў схадзіць у туалет. Папярэдзіў Хадыпа, які за мной стаіць на бургерах, І пайшоў. Праз 2 хвіліны вяртаюся, Кася стаіць на УХЦ на канапках і пытае мяне:
– Дзе ты быў?
– Хадзіў у туалет.
– А чаму мяне не папярэдзіў?
– Я папярэдзіў Хадыпа.
– Трэба папярэдзіць інструктара. Наогул я баялася застацца на кухне адна.

Я насамрэч заўважыў, што на кухне быў я, Кася, Хадып і Давід. Іншыя працаўнікі ці то мянялі змену. наогул нікога не было побач. Калі стаіш на грыле, мала бачыш, што адбываецца на кухне. У асноўны чуеш мітусню, сігнал машын, выцяжкі і інструкцыі калег. На сэрвісе Арцём і яшчэ адна працаўніца, з якой я незнаёмы пакуль.

Нагул, калі працаваў побач з Касяй, напрыклад на смажоным, яна пастаянна давала нейкія задачы. Нарэзаць памідоры, зрабіць салаткі, заправіць кран з кетчупам, нават аднойчы дала ключы ад вялікай маразілкі, дзе я змог узяць патрэбныя паўфабрыкаты. Працуючы на грылі, ад Касі заўсёды своечасовы паступалі замовы на тое, што варта гатаваць. Але адначасова яна ніколі не пушыла камандамі, ці неяк прыніжала.  

На грылі праца ішла сваім тэмпам. За кошт дакладнага ралічэння часу я пачаў мець больш моматнаў, каб глядзець на залю. Паглядзеўшы як Хадып з дзяўчынай з Індыі спраўлюцца на канапках, падумаў, што за ўвесь час,на канапках я працаваў не больш за 4 гадзіны, і гэта з ўлікам навучанняў. Эх, крыўдна трохі стала. Але я працягну размову, як толькі стане пытанне пра працяг кантракту.

Яшчэ праз гадзіну скончыла час Кася і кіраваць канапкамі застаўся Хадып. Насамрэч Хадып пакуль звычайны працаўнік рэстарацыі, як і я. Але ён праяўляе энтузіязм. Шмат кажа, што неабходна гатаваць і на грыле, і на смажоным. Канапкі робіць хутка і ўпэўнена. У паўзах нават паспявае схадзіць нешта памыць у ракавіне. Часта зглядае у мэнэджэрскі пакуль, каб штосьці перацерці з мэнэджэрамі. Яго польская мова недасканалая, але ёсць здольнасць добра тлумачыць не пальцах. Літаральна на пальцах.

Неяк, калі я быў на смажоным, Хадып папрасіў запакаваць сыр чэдар для абагрэву. Я запакаваў яго ў дзве пластыкавыя ўпакоўкі па тры стопкі ў кожнай. Тут усё првільна. Разрукаваў па адной налепцы на кожную скрыню. Наляпіў і паставіў на абагрэў. Праз нейкі час Хадып, кажа мне:

– Шэсць налепак для чэдара на стол.
– Так, чакай, – адпавядаю і шукаю ў меню дукаркі. Знаходжу націкаю друк і аддаю Хадыпу 6 гатовых налепак. Ён здзірае мае налепкі і налеплівае на кожную скрыню па тры.
– Для чаго тут па тры налепкі? – пытаю яго.
Ён моўчкі падыходзіць да мяне з адной скрыняй і паказвае тры пальцы. Пасля пальцам на скрыню, дзе ляжыць 3 стопкі чэдара. Кожная стос сыру мусіць мець сваю налепку, калі яна дастаецца на стол, адрываецца сама налепка і клеіцца на кантэйнер, які стаіць на стале з іншымі інгрыдыентамі для бургераў. Усё гэта Хадып паказаў пальцамі без адзінага слова. І я зразумеў. Сіла жэстаў.

Сёння Хадып, ледзь не імгненна заварочвае канапкі, паспявае падаваць мне пустыя падносы, ходзіць за булкамі для бугрегаў. Наогул паказвае ўзорныя паводзіны працаўніка кухні.

Завітаў Арцём з сэрвіснай часткі:
– Прывітанне!
– Прывітанне! Як справы?
– Добра! Маю пытанне. Як па ангельску гэты знак “#”? – пытае і паказвае пальцамі знак “краты”.
– Хэш, ці шарп, – хутка адпавядаю.
– Дзякуй.
– Як сказаць: “Ваша замова ўжа скамплектавана”?
– Your order has been packed… альбо completed ці лепей your order is ready… прасцей, – спрабую падабраць лепшы варыянт для Арцёма.
– Як будуць пяльчаткі?
– Gloves
– Дзякуй!
– Звяртайся яшчэ! Буду рады адпавесці. Дарэчы, а што значыць колер тваёй кашулі?
– Лідэр гасціннасці. Гэта значыць я прайшоў вышкал для працы з кліентамі на зале.
– Цікава, магчыма я такі прайду калі-небудзь гэты вышкал — я паразважаў услых і пераключыўся на гатаванне 10:1, а Арцём тым часам пайшоў заносіць скамплектаваную замову.

Насамрэч ў гэты час дынаміка ў зале была даволі хуткай я паскорыўся. Скончыліся 4:1 у маразілцы, якая стаяла побач з УХЦ. Але другая частка запаса знаходзілася з іншага боку грыля на мяжы кухоннай і сэрвіснай часткі. Я пачаў браць іх адтуль. Мне падабалася туды хадзіць часта. Бо гэта рух і маім нагам лепей. Якісь раз я падышоў браць паўфабрыкаты і Томаш, хлопец якія распавёў мне пра будучую імпрэзу, наблізіўся да стала падпаразілкай. Абапёрся рукамі. Я хутка зачыняў шуфлядку гэтай маразілкі і не заўважыў пальцы Томаша, якія ён у гэты момант паклаў на ход шуфляды. Праз момант Томаш ускрыкнуў.
– А-а-йай-йай!
Я зразумеў, што яго пальцы трапілі ў шуфляду, якая замыкалася. Я пачакаў некалькі ігненняў, каб першая рэакцыя прайшла і запытаў Томаша:
– Ці пальцы на месцы?
– Так на месцы, – адпавёў Томаш, трымаючыся за ашкоджаную рук.
– Я магу нечым дапамагчы?
– Не, не трэба. Усё ў парадку.
– Пакажы?
– Вось, – Томаш паказаў свае пачырванелыя пальцы і парухаў імі. Падаецца, што яны працавалі.
– Выбачай, я проста не заўважыў тваіх рук у гэтым рытме працы.
– Нічога не здарылася! Не пераймайся, – яшчэ раз адпавёў Томаш і пайшоў адносіць замову.

Мне было няёмка. Мог сур’ёз пашкодзіць пальцы калегі. Але мяне пачала браць злосць, бо я імкнуўся да хуткасці. Тое самае рабіў і Томаш. Мы разам хацелі “шыбкасці”.

Пачаўся перапынак. Я зноў харчаваўся сваім абедам. Гэта іншае вымярэнне смаку. Зайшоў Давід, хлопец які звычайна моўчкі працаваў на сваіх пазіцыях і амаль не размаўляў з іншымі. На абедзе ён быў больш гаваркі.
– Чым наогул займаешся? – пытаю яго.
– Вучуся на гука рэжысёра.
– Цікава. А як сюды трапіў?
– Трэба было трохі на жыццё зарабіць. Але ўжо ў ліпені звальняюся.
– Чаму?
– Хачу сканцэнтравацца на сваім навучанні. Бо мы робім шмат цікавага з гукам. Я хачу рабіць гук у кіно.
– Тут дарэчы анансавалі нэтворкінг, сустрэчу каманды Макдональдза. Пойдзеш?
– Не гэта не маё.
– Так, я таксама не вялікі аматар выпіваць і гутарыць ні пра што, але хачу трохі сацыялізавацца і пазнаёміцца з іншымі ўдзельнікамі каманды. Тут звычайна нейкі шалёны рытм. Смачна табе есці!
– Табе таксама.

Уваходзіць Лайла. Вітаецца. Вікаемся ў адказ. Жадае смачна есці.

– Лайла, ты пойдзеш на імпрэзу? – пытаю яе па-англійску.
– Не, я з тых, хто назірае.
– І што назіраеш.
– Тое, што людзі, якія занадта шумяць сваім голасам, маюць нейкую траўму і спрабуюць гэту траўму вырашыць за кошт іншых. Я не буду называць гэтых людзей тым сам бачыш. Яны робяць найбольш шуму, – так філасофскі адпавядае Лайла. Давід завярашае свой абед і выходзіць. Я працягваю:
– Ты маеш рацыю. Напрыклад, невысокая ўкраінка, Таня. Увесь час крычыць у зале.

Нейкі час мы маўчым і ядзім нашы абеды. Я пытаю, каб падтымаць размову:
– Як твае сваякі ў Іарданіі?
– Яны ўжо пераехалі. І пакінулі, глядзі… – сірыйка доўга гартае фота на сваім тэлефоне і паказвае. – Вось гэты мой дом, дзе я жыла апошні раз побач з маёй радзімай.
– У Дамаску?
– Так у сталіцы.
– Ведаеш мне часам за табой складана размаўляць. Даволі хутка мяняеш тэмы. Будзь са мной трохі вальней.  
– Добра, але ты разумей. Мы жанчыны больш хаатычныя.
Я моўчкі працягваю есці абед. Лайла ўтаропваецца ў свой тэлефон і нешта там гартае.  Па сканчэнню абеду:
– Усё іду на працу зноў. Убачымся яшчэ!

Я працягваю працу на грылі. Пасля абеду рух істотна ўзмацніўся. Я добра спраўляўся і меў час, каб спраўдзіць запасы і нагатаваць бекон.  Хадып бліжэй да 19:00 скончыў сваю змену і сышоў. Але рух толькі ўзмацняўся. Адчувалася, што сёння мэнэджэры запоўнілі вельмі мала людзей. Арцём з сэрвіса далучыўся на канапкі. І даволі энергічна спраўляўся.

Праз гадзіну запасы 10:1 прыйшлі да сярэдзіны і я пачаў сігналіць, што патрэбна 10:1. , але мэнэджэрка з іншымі працаўнікамі разносіла замовы і я мог сказаць пра патрэбу толькі Арцёму. Праз нейкі час працаўніца-індыйка з канапак папрасіла згатаваць бекон. Я забраў бекон з лядоўкі і сказаў, што больш няма бекону таксама. Арцём прынес 10:1 і бекон. Яшчэ хацеў пачаць гатаваць бекон. Я сказаў, што спраўлюся.

Бліжэй да 21:00 нас у кухоннай часцы заставалася 4 чалавекі: адзін працаўнік абслугоўваў фрыткі і смажонае адначасова. Мэнэджэры так часта робяць з надзеяй скараціць прастой працаўнікоў. Я працаваў на грылі. На канапках два чалавекі. Гэта крытычна мала. А рух пачаўся зашкварны. Калі адняць манатоннасць, я спраўляўся. Зрабіў некалькі неасцярожных рухаў і зноў апёкся. На гэты раз не так моцна. Таму працягнуў працаваць. Наогул Арцём увесь час казаў, што неабходна і падбадзёрваў. Часам ён рабіў шмат лішніх рухаў. Таму я адчуваю мітусню за спіной. Было бачна, што ён ведае як працаваць на канапках, але гэта робіць не супер часта.

Апошнія паўгадзіны на кузне стаяў шум, гук машын і мітусня працаўнікош. Гэта былі рытмы кухні, да якіх пачаў патрохі прывыкаць. Я задумаўся “навошта мітусіцца. Чаму людзі мітусяцца? Яны любяць мітусню? Гэта частка чалавечай натуры – мітусіцца? Няма сэнсу змагацца з гэтай хаатычнасцю.” Я у патоку выконваў што мушу выконваць.

22.02 Я падзякаваў Арцёму за працу і скончыў змену. Цягнік нёс мяне на захад. Сёння дакладна было больш камунікацый. Але зноў апёкся. Аб жыццё.

Дзень 26. Правая рука і фрыткі. Стаяць на грыле вечна. Спосаб Дамяна. У шэрай зоне. Анара-энерджрайзер

Праверыў пошту. Ганна пакуль не адпавяла. Дарога да месца працы і назад занята. Я маю карту мешканца, слухаю падкасты, на адваротным шляху раблю зацемкі пра мой дзень. Прыходжу сваечасова. Прасую форму. Дакладна ў патрэбны час адбіваюся ў сістэме. Слухаю каманду мэнэджэра змены. Займаю станавіска і працую. Апошні месяц я нават перастаў задаваць пытанні мэнэджэрам. Ідэальны працаўнік, так?

Вядома можна было б так апісаць мой дзень, але я яе трохі рэфлексую ўсё тое, што адбываецца навокал.

Змянілі код. Фоткаю яго. Дзякую прыбіральшчыцы на ўваходзе. Бачна нешта працякло побач з кру румам. Яна і мэнэджэр абмяркоўвае, як парадзіць з гэтай праблемай.

Перапрануты стаю і чакаю дакладнага часу пачатку маёй змены. Пакой эйчара адчынены. У спісе на імпрэзу ўжо 35 запісаў. Падыходзіць жанчына прыбіральшчыца, якая стаяла ля кру рума, нешта падмятае і вітаецца нанова.
– Вітаю, як цябе зваць? – вітаюся і запытваю
– Эва.
– Мяне Міхаіл. Добрага дня.
– Даўно тут працуеш?
– Ужо два месяцы, вось трэці пайшоў.

13:00. Адбіваюся ў сістэме кантроля. У гэты час побач са мной прайшла Ганна. Выйшла са свайго малога пакоя і прайшла амаль не заўважаючы. Я павітаўся. Яна нешта кінула наўздагон, калі ўжо была метры паўтары ад мяне і пайшла далей. Хаця яна ведае, што я чакаю адповяд, але нічога не сказала. Магчыма гэта такі стыль працы мэнэджэраў па кадрам. Але мне падалося, было б вельмі добра проста сказаць пра бягучы стан сітуацыі. Карацей такі мэнэджмэнт людзьмі ў маіх вачах вельмі прымітыўны. І тады ўсё чціва, што я тут чытаў два месяцы на шкаленні “кату пад хвост”, як кажуць сярод людзей. Бо бачу працу мэнэджэра па кадрам, якая ніяк не хказа пра жаданне “развіваць таленты кожнага працаўніка”, што апісана было ў карпаратыўных тэкстах для шкалення.

Так гэтыя пачуцці і негадаванне было б скаладана выказаць за пару секунд “спяшаючайся” Ганне, якая вярталася назад. Але я адчуў, што яна адчула, што я адчуў негадаванне.  Я вырашыў пакуль ніяк іх не пушыць гэты сітуацыю і даць ім магчымасць раскрыцца. Таму гэта гульня працягнулася.

Сёння мэнэджэрка з акулярамі – Ася. Адпраўляе мяне на фрыткі. Цікава, ў адрозненні ад Алы, якая спрабуе пастаянна даказаць, што яна маладзец, а астатнія працаўнікі пастаянна памыляюцца. Ася дае больш свабоды. Звычайна яна ходзіць з планшэтам. На штосьці глядзіць і штосьці запаўняе. Маўчыць у асноўным. І гэта вялікі плюс таму, што я тады магу сканцэнтравацца на працы і не думаць, што нехта падыйдзе да мяне і будзе пад руку казаць трасцу.

Я хутка пагрузіўся ў працу на фрытках і мне падаецца выконваў яе выянткова. Ва ўсялякім разам рабіў усё магчымае, каб пастаянна ўдасканальваць тэхніку. І сітуацыя не прымусіла сябе чакаць.

Другая мэнэджэрка-украінка, якая хадзіла на зале ў нейкі момант прайшла побач з фрыткамі і забрала адну лапатку з фрытак. І забрала менавіта тую лапатку, якая была з двума ручкамі. Паклала яе ў нейкую скрыню ў мэнэджэрскай. Ніяк не каментуючы свае дзеянні. Я не ведаю, ці рабіла яна гэта адмыслова, але я не разгубіўся і пачаў працаваць правай рукой з той лапаткай, якая засталася. Для мяне нават дадаўся новы выклік. Я вырашыў натрэніраваць у тым ліку і правую руку для запакоўкі фрытак. Таму я пачаў смажыць фрыткі і пакаваць іх патрохі, каб не было рэзкіх ваганняў інтэнсіўнасці працы, калі на зале будзе большы рух. Я спраўляўся.

– Ну як спраўляешся? – падышла Ася і запытала. “Цікава, спачатку забіраюць інструмент і пасля пытаюць, як мне яно без зручнага інструмента”.
– Так, спраўляюся, – лаканічна адпавёў ёй і працягнуў пакаваць кратафелькі.

На грылі сёння працуе Валя. Яна, хударлявая дзяўчына, увішна налягала там ад пачатку маёй змены. Я бачыў, як яна мые той грыль і яшчэ паспявае гатаваць мясныя паўфабрыкаты.
– Вітаю, як маешся?
– Прывітанне!
– Заўсёды калі бачу цябе на грылі, ты яго робіш супер чысцюткім. Табе гэта падабаецца?
Валя трохі памаўчала і адпавядае:
– Мне сказалі, што калі заўважаць хоць трохі бруднага, я буду стаяць на грылі вечна.
– Цікава, я бачыў, што ў шмат каго пасля грыля нашмат брудней, чым у цябе. Ладна больш цябе не адцягваю ад працы. Адзінае, беражы сябе, бо тут не асабліваю турбуюцца за здароўе працаўнікоў.
 
Я зноў на 200% пагрузіўся ў фрыткі і атрымліваў задавальненне. Бо пасля працяглага  грыля праца з фрыткамі была сапраўдным задавальненнем. Побач са мной на смажоным працаваў Дамян з іракезам. Ён вельмі прафесійна вытрасаў згатаваныя паўфабрыкаты з кашоў і напяваў нейкія свае песенькі ў рытм машын, якія пастаянна атачалі нас сваімі гукамі.

Што было цікавага ў яго вытрасанні смажонага курчака. Найперш гэта тое, што амаль не заставалася разлітага алею пасля вытрасання. Ён ставіў паднос не на край гэтай машыны-фрыцюрніцы, але памяшчаў яго паміж кантэйнерамі алею. Як рычаг адной рукой трымаў паднос, а другой рукой браў кош і вытрасаў яго змесціва на паднос. Мне падаўся гэты спосаб больш дасканалы і даволі бяспечным, бо ўсе дзеянні са смажоным адбываліся на добрай дыстанцыі ад рук. І нават калі б нешта ўпала ў алей (а не на падлогу), можна было вылавіць металічнай лапаткай, якая заўсёды побач. У дадатак гэты спосаб эканоміў дужа рухаў. Я вырашыў, калі траплю на смажонае, абавязкова паспрабую гэты спосаб. Назаву яго спосаб Дамяна.

Дзесці праз тры гадзіны пачатку змены мяне пераключылі на грыль. “Ну ўсё вярнулася на свае колы” - падумалася. Вядома я не здзівіўся і пайшоў працаваць на грыль даволі чыста памыты Валяй.

Сёння дарэчы беларусы таксама на самых адказных пазіцыях. Вольга, напрыклад, на канапках - ініцыятар. Яшчэ напачатку змены павітаўся з ёй.

– Чаму цябе сюды занесла, у Макдональдс? – спрабую працягнуць нашу пачатку некалькі тыдняў назад размову.
– Я працавала ў Банку Развіцця, пасля 2020 года, мяне зволілі і было складана нешта знайсці. Бо з-за арыштаў нікуды не прымалі на працу. Таму я пераехала ў Польшу.
– Цікава лёс. Такой спецыялістыкі.
– Дзіўна. Але я адчуваю тут сябе ў сваёй талерцы.
– Дзе “тут”?
– У Макдональдзе! Магчыма гэта было маё, але я доўгі час проста не ведала.

Насамрэч яе адповяд мяне здзівіў. Я задумаўся. Я проста назіраў некалькі імгненняў як яна хутка рухалася ўздоўж стала і рабіла сваю справу.

Прайшоў побач прыбіральшчык, Адам. Ён мыў падлогу і сам першы павітаўся, таксама Рэгіна, з якой у мяне даволі нацягнутыя адносіны, але канешне лепей, чым з Таццянай. Канешне мяне гэта трохі натхніла, што хаця б звычайныя працаўнікі і інструктары пачалі мяне прызнаваць.

Заўважу наконт мыцця падлогі. Хаця гэта ў нашым Макдональдз задараецца нячаста на маіх вачах, але гэта ўсё ж часцей. Бо калі я быў на супорце на Свентакшысткай ніколі не бачыў, каб мылі падлогу. Гэты раз мы падлогу Адам ля грыля.  

Пакуль я працаваў на фрытках і зараз працую на грыле, да мяне прыходзілі некалькі разоў і прапаноўвалі ваду. Я канешне згаджаўся. Бо акрамя задавальнення смагі, гэта магчымасць на 1-2 хвіліны адцягнуцца ад руціны і трохі размяць іншыя мускулы.

Трэба распавесці як адбываецца піццё вады. Насамрэч працаўнікам забаронена піць ваду на кухне. Не важна ты ў станканчыке п’еш, ці ў чымсьці іншым. Калі мне нейкі працаўнік прыносіць стакан з вадой я адыходжу да сістэму кантроля прысутнасці, якая знаходзіцца каля ўваходу выпіваю цалкам ці частку, не пераступаючы абодвума нагамі мяжу кухні. Калі не дапіў стаўлю стакан ля гэтай сістэмы кантроля і вяртаюся. Праз нейкі час магу прыйсці і дапіць. Не выходжу цалкам з кухні таму, што забаронена выходзіць з фартухам на іншую тэрыторыю. Такім чынам выпіванне вады адбываецца ў шэрай зоне кухні. Часам мэнэджэры робяць заўвагу, але мала, хто з працаўнікоў іх слухае цалкам. Бо зняццё фартуха, гэта яшчэ і абавязковае мыццё рук у дадатак. А гэта гісторыя дадае яшчэ 2 хвіліны да твайго піцця вады. Дзві мінуты – гэта нагодя для мэнэджэра каб задаць табе пытанне “А дзе ты быў?” Піць ваду пад час змены – гэта таксама асобны від мастацтва.

Прыходзіць на працу Анара, тая самая дзяўчына з Узбекістана, якая са мной размаўляе па-англійску.

– Прывітанне, – кажа мне Анара і становіцца на пазіцыю ініцыятара канапках.
– Прывітанне! – адпавядаю і пытаю. – Як справы?
– Добра.
– Я бачу табе падабаецца гэта праца?
– Так мне падабаецца рабіць працу, якая паўтараецца. А табе?
– Як сказаць… занудзіўся на грыле. Мне патрэбна, каб мне мянялі працу. Хачу больш спрабаваць на канапках як ты ці сэрвісе, альбо проста прыбіраць.
 
Я бачу, як яна шпарка пакуе канапкі. А часам паварочваеццца да мяне і яшчэ паспявае папярчыць гатовыя паўфабрыкаты. Дзячу ёй за дапамогу. І радуюся, што вакол чалавек з пазітыўнай энергіяй. Настае абед.

Прыбіральшчык, Адам, зайшоў у кру рум пажадаў мне добрага апетыту. Прыемна.

Пасля абеду я нечакана трапляю на смажонае. Гэта незвычайна. Бо апошнім часам мяне мурыжылі на грыле. Зараз на грыле зноў Валя. Мне падаецця яе там зношваюць. Яна зноў гераічна змагаецца там. На канапках – Матэуш з Дамянам І.  Анара на канапках. Цікава сёння незвычайны рух на кухне.

На смажоным мне падабаецца працаваць. Бо гэта праца больш рухавая. Розныя рухі не даюць табе закасцянець. Да маразілкі з паўфабрыкатамі 2-3 метры і гэта рух да іх з кашамі, засыпка ў кашы, памяшчэнне у алей. Вядома гэта пазіцыя больш бяспечная. Можна апекчыся, але усё ж меншай верагоднасцю.

Мае першыя апёкі якмі 3 і больш тыдня пачынаюць загойваюцца. Але свежыя застаюцца. Таму заклейванне я не адмяняў.

Часам з канапак ці сэрвіснай часткі залі паступаюць каманды, якія цікава выканаць. НАпрыклад трэба парэзаць памідоры. А гэта зусім іншыя рухі рукамі, якіх няма пры смажэнні. Пасля у цябе могуць запытаць зрабіць салаткі, як правіла іх па шэсць.

– Зрабі калі ласка 4 бекона, – кажа Матэўш. – Валя запытала.
– Трымай, – праз 10 секунд выдаю сцікеры для бекона. – Нешта яшчэ?
– Не, дзякуй. А хіба яшчэ чэкен бокс! Шэсць тэндэрсаў стаў, – спакойна кажа Матэуш.

Я абажаю спакой і добразычлівасць Матэўша. Нават, калі памыляешся, Матэўш цябе натхніць і спакойна дапаможа зразумець, як правільна зрабіць. Без кпінаў з павагай і спакоем.   

Час ішоў. Распакоўваў сыр чэдар на абагрэў. Пасля майстар класа на пальцах ад Хадыпа ведаю, што трэба тры налепкі на кожны бокс. Калі ў мяне было ўсё згатавана, каб не стаяць проста, я часам правяраў фасовачную машыну з фрыткамі. Калі там заканчваліся запасы, падносіў і дасыпаў і класічныя фрыткі і кратафелькі.

– Дзякуй, – сказаў хлопец з чорнай барадой, які ўмела пакаваў кратафелькі. Я падыйшоў і заўважыў:
– Няма за што! У цябе эфектыўны спосаб запакоўкі кратафелек. Не з задняй часткі лапаткі, як мы звычайна робім для класічных фрытак, але з перэдняй і гэта сапраўды эканоміць шмат часу. Наступны раз нешта такое паспрабую. Дзякуй!
– Ведаеш, яшчэ ёсць закругленыя фрыткі. Вось іх сапраўды фасаваць – гэта ад. Дадаў драмату хлопец.

Мы разыйшліся па сваім станавіскам і працягнулі працу. Першы раз бачыў гэтага хлопца сёння. Праз нейкі час заўважыў, што Анара перамясцілася на канапкі насупраць смажонага, а Дамян І. пайшоў на сэрвіс.

– Ці запамінаеш ўсе словы па-англійску? – запытала Анара.
– Ды не канешне. Часам паўтараю іх па дзесяць разоў а некаторыя дагэтуль не магу запомніць.
– Які ты сэрвіс карыстаеш, які можам мне параіць для вымаўлення?

Бліжэй да канца змены каля 20:00 пачаўся рух і я адцягнуўся на смажонае. У наступнай паўзе і параіў ёй сэрвіс для вымаўлення youglish, якім карыстаюся шэраг год.
– Я выкладаю трохі школе звычайнай. Можа спатрэбіцца! – працягвае размову Анара і не змяншаючы хуткасці пакуе бургеры.
– Так абавязкова скажы наступным разам, як табе.
– Добра. А чым ты займаешся? У цябе гэта асноўная праца?
– Не. Я тут на палову стаўкі. Так, я коўчу англійскую мову. І хачу гэтым займацца больш.
– Так, разумею. Я таксама шукаю нешта больш прыбытковае з англійскай мовай.  Які твой слабы бок у вывучэнні англійскай мовы? – працягвае размову
– Хіба вось гэта запаманінне словаў і карыстанне фрэйзл вэбс. Ідзе прагрэс, але вельмі павольна, – шчыра кажу ёй.
– А тваё…
На гэтым моманце таксама пачынаецца рух і мы пагружаемся кожны ў сваю працу. Я забываю сваё пытанне. Але размова з Анарай мне сур’ёзна падымае настрой. Я ўжо не маўчу ўвесь дзень я працую і камунікую. Гэта насамрэч дае больш сіл і прадуктыўнасці.

22:03 я завяршаю працу і развітваюся з Анарай, Матэўшам, хлопцам з барадой на фрытках. Захаджу ў мэнэджэрскую. На гэты раз, што мяне здзіўляе, гэта мэнэджэр мне дзячыць за працу. Алег ці Андрэй падаецца. Гэта вельмі незвычайна. Магчыма чуў такое за ўвесь час 2-3 разы. Часта мэнэджэры нават па імя не звяртаюцца, але хочуць, каб іх чулі.

На выхадзе заўважыў цёмнага хлопца. Ужо трэці раз. Павітаўся з ім і сказаў:
– Ты прыходзіш заўсёды, калі я сыходжу.

Па дарозе назад я натаваў гэты ўжо мінулы дзень і заўважыў за сабой істотную змену. Я пачаў запамінаць імёны. За апошнія два месяцы я запомніў з дзясятак новых імёнаў новых для мяне людзей.